Karaciğer Kistleri

 

Karaciğer Kistleri

Karaciğer kisti denilince akla parazit kaynaklı olmayan ve kolay oluşabilen kist olarak da isimlendirilen karaciğerin sıvı içerikli olan iyi huylu tümörleri akla gelir. Bu kistler 1 ad.'ten çok da olabilirler. Böyle bir durumda "polikistik" karaciğer hastalığı söz konusu da olabilmektedir. Karaciğer kistlerinin meydana gelme sebebi genellikle bilinmemektedir. Doğuştan olduklarına inanlar da vardır. Karaciğer kistleri ülke nüfusunun % 5'inde görülmektedir. Hastala bireylerin % 85 ile % 90'ın da hiçbir belirti görülmez iken , genel olarak kontrol veya farklı olan bir amaç ile yapılan "radyolojik tetkik" esnasında belirlenirler. Karaciğer kolay oluşan kistleri genellikle belirti vermezler, fakat çok büyürler ise yani genişlerler ise karnın sağ üst bölgesinde ağrılara, karında şişkinlikler ve tokluk hissine dair belirtiler verebilirler. Azda olsa karaciğer dışı asıl safra yolunda tıkanma ve taşmalar  sarılığına sebep olurlar. Kistler kendi etrafında dönerler ise , yırtılırlar ise yada mikroplanırlar ise sert karın ağrılarına yada akut karın sendromu biçimde kendilerini gösterirler. Karaciğerin çoklu kistleri yada "polikistik" karaciğer hastalığı, genellik ile bebeklik döneminde başlarlar, blue çağında belirlenirler ve yetişkinlik döneminde sayı olarak artarlar. Bayanlarda daha çok görülür. Karaciğerde büyüme/genişleme, karaciğer yetmezliği, yırtılma, kanama vs. enfeksiyonlar ve komplikasyonları görülebilmektedir.

Karaciğer kistleri; karaciğerin paraziter kistleri, kist hidatik, karaciğer apseleri, karaciğer dışı asıl safra yolu kistleri, Caroli hastalığı ve kistik karaciğer tümörleri ile karışabilirler. Karaciğer apseleri amip kaynaklı olabilirler ve su veya gıda yolu ile bulaşabilirler. "Amipler" bağırsaklara yerleşip, damarlar aracılığı ile karaciğere yerleşip apseye sebep olurlar. İltihabi karaciğer apseleri ise karın içi yada safra yolu ile mikrobun karaciğere yerleşmesi neticesinde meydana gelirler. Karaciğer apsesinin tedavisi cerrahi boşaltma ve antibiyotik ilaç verilmesi ile yapılır. Boşaltma bir takım durumlarda ameliyatsız olarak "lokal uyuşturma" ile de deriden girilmesi şeklinde yapılmaktadır.

Karaciğerin hidatik kistleri, ekinokokus granulozus ismi verilen parazit yolu ile meydana gelen kistlerdendir. Ekinokokus granulozus köpek ve kurtların bağırsaklarında yaşarlar ve yumurtalarını dışkıları ile atarlar ancak ara konakçı olan koyun ve sığırlara da bulaşabilirler. Sonra da koyun ve sığır eti ile insana da bulaşabilirler. İnsanda ise bağırsak ile dolaşım yolu aracılığıyla karaciğere yerleşmektedirler. Karaciğerin hidatik kistleri genellikle belirti göstermezler, fakat geliştiklerinde ele gelebilirler ve ağrı yapabilirler. Karaciğerin hidatik kistleri, karaciğer dışı asıl safra yoluna  yani koledok, diyafram yoluyla göğüs boşluğunda yada karın zarında da  açılabilmektedirler. Hidatik kistin safra yoluna açılabilmesi sarılığa, karın zarında açılması da allerjik şoklara ve mikrop kapması karaciğer apsesine sebep olabilir. Karaciğer hidatik kistlerin tedavisinde cerrahi olarak kistin boşaltılması, çıkarılması yada kist boşluğunun daraltıması çok önemli rol oynamaktadır.


Kistik karaciğer tümörleri aşağıda yer almaktadır.

    Kistadenom: orta yaştaki bayanlarda görülebilen kistik iyi huylu karaciğer tümörlerindendir.

    Kistadenokarsinom: Bayanlarda ve erkekte eşit miktar olarak görülen karaciğerin kötü huylu yada habis tümör çeşitleridir. Hasta bireylerin bir çoğunda belirti görülmez iken, diğerlerinde ise karında şişkinlikler, bulantılar ve dolgunluk hissiyatları görülebilmektedir. Ara sıra da olsa karaciğer dışı asıl safra yolunda tıkanıklıklara ve sarılığa sebebiyet verebilirler.

Karaciğer kistlerinin teşhisi için ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans görüntüleme vb. radyolojik taktikler ile bir çok biyokimyasal testler sayesinde kist sıvısında CA 19-9 testi, "amip" anti koru ve kist hidatik antikoru araştırma testleri yapılabilmektedir.

Küçük ve kolay olan kistlerde cerrahi tedavi gerekmez iken, büyüme/genişleme gösterebilen ve ağrı, şişkinlikler gibi yakınmalara sebep olan kistlerde ameliyat düşünülebilir. Önceki yıllarda karaciğer kistlerinin cerrahi tedavisinde açık ameliyat söz konusu olurken, şimdiki zamanda ise laparoskopik cerrahi tercih edilebilmektedir. Hidatik kist çıkartılırken, kist sıvısının hızlı ve beklenmedik olarak boşalmasına bağlı olarak allerjik olan şokun gelişmemesi için gerekli önlemler alınmalıdır. Karaciğer kisti ameliyatlarından sonra ; safra da sızıntı, karaciğer altında yada diyafragma altında sıvı birikmesi ile safra yolunun zarar görmesi gibi yan etkileri görülebilmektedir.